Bedrijfsvoering

Financiën en controlling

Financiën
De verhouding tussen de taken die gemeente moet uitvoeren en de inkomsten die de gemeente van het Rijk krijgt, staat onder druk. Niet alleen omdat het Rijk minder uitgeeft dan verwacht, maar ook omdat er de afgelopen jaren steeds meer taken op het bord van de gemeente zijn komen te liggen, zonder bijpassende financiële middelen.  

De gemeente Midden-Drenthe heeft jarenlang zorgvuldig financieel beleid gevoerd. Daardoor heeft de gemeente een goede reservepositie en kunnen we investeren in bijvoorbeeld het sociaal domein en de organisatieontwikkeling met incidentele middelen, in de verwachting dat de opbrengsten later zullen volgen.

In de begroting 2021 zijn de structurele middelen reeds meerjarig volledig ingezet.

Door met name incidentele meevallers zoals ontvangen SPUK bijdrage, leges, netto effecten gemeentefonds, diverse belastingopbrengsten en het resultaat op bouwgrondexploitaties  is er in 2021 sprake van een fors exploitatieresultaat van ruim € 5 miljoen. Op basis van de bestemming rekeningresultaat wordt een deel van dit resultaat gebruikt om de algemene bestemmingsreserve weer aan te vullen.

Rekenkamercommissie
Rekenkameronderzoek is bedoeld om een bijdrage te leveren aan de transparantie en de effectiviteit van het lokale overheidsbestuur. 

De rekenkamercommissie onderzoekt de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde beleid en van instellingen waarvan de activiteiten voor een groot deel door de gemeente worden betaald.

• Doeltreffendheid: is het gewenste effect bereikt?
• Doelmatigheid: is het op de goede manier gebeurd?
• Rechtmatigheid: is het volgens de regels gegaan?

De rekenkamercommissie bepaalt zelf welk onderwerp ze onderzoekt. Hieronder wordt de opvolging van de aanbevelingen van de onderzoeken van de rekenkamercommissie van de afgelopen jaren toegelicht.

Jeugdbeleid (2019)
Met de jeugdnota genaamd “Zorgeloos (op)groeien in Midden-Drenthe” is het jeugdbeleid in de gemeente herijkt. Daarnaast is er sterk ingezet op het gebruik van adequate data. In de Gemeente Midden-Drenthe werken we data gedreven en kunnen we onder andere real time het aantal indicaties, het verzilveringspercentage en de geïndiceerde en gedeclareerde kosten zien. Er is geïnvesteerd op de samenwerking tussen de beleidsafdeling en het CJG waardoor er korte lijnen zijn en samengewerkt wordt aan realisatie voor tijdige, laagdrempelige passende zorg en ondersteuning waar nodig en versterking van het gewone leven waar mogelijk. Waar nodig is er vanuit het programma sociaal domein extra geïnvesteerd in het CJG om een verdere kwaliteitsslag te maken. Tot slot is er een pilot gestart vanuit het programma sociaal domein met de praktijkondersteuner jeugd bij de huisartsen welke na pilot fase structureel is gemaakt en uitgebreid.

Afvalbeleid en rol van de raad (2020)
De aanbevelingen die de rekenkamercommissie gedaan heeft naar aanleiding van het onderzoek naar de rol van de raad bij het afvalbeleid 2016-2019 zijn meegenomen bij het opstellen van het Grondstoffenbeleid 2021-2025. Het Grondstoffenbeleid 2021-2025 is in 2021 door de raad vastgesteld.

Zoals aanbevolen is er voor de start van het beleidstraject een belevingsonderzoek uitgevoerd. Er is een enquête uitgezet die door meer dan 1000 inwoners is ingevuld. Deze resultaten zijn meegenomen in een uitgebreide evaluatie van het afvalstoffenbeleid 2016-2019. Deze evaluatie was de basis voor het grondstoffenbeleid 2021-2025.  Daarnaast is er in het Grondstoffenbeleid meer aandacht voor strategische keuzes en afwegingen. Ook komt er jaarlijks een communicatiemoment om raadsleden te informeren over de stand van zaken en de verwachtte ontwikkelingen.

Overlast (2021)
Uit dit onderzoek volgenden drie aanbevelingen, die hieronder worden toegelicht.

1. De raad verzoekt het college een praktische definitie op te stellen voor wat handhavers moeten beschouwen als overlast. Deze definitie moet voldoende concreet zijn, zodat handhavende partijen in veruit de meeste gevallen weten wanneer zij moeten handhaven en wanneer zij het oplossen van een overlastmelding in overleg met inwoners aan inwoners zelf kunnen overlaten.

We willen terughoudend zijn met het opstellen van een definitie van het begrip 'overlast', omdat het in de praktijk vaak betekent dat maatwerk daardoor veelal wordt uitgesloten. We hebben gekeken naar de APV-artikelen waarin het begrip 'overlast' wordt benoemd. Er is besloten om het begrip niet verder uit te werken en daar waar nodig is maatwerk toe te passen.

2. De raad verzoekt het college de aanpak van jeugdoverlast zoals dat in Beilen wordt uitgevoerd, ook toe te passen in Bovensmilde en Smilde.

In de beantwoording van het college is benoemd dat wij dit onderwerp een plek willen geven in het nieuw op te stellen Integraal Veiligheidsplan. De uitkomsten van de veiligheidsmonitor en de veiligheidsanalyse moet daarnaast meer duidelijkheid geven over dit onderwerp. In de tussentijd hebben wij het onderwerp kenbaar gemaakt bij onze partners en hebben wij meer onderzoek gedaan naar de overlast in de Smildes. De jongerenwerkers en de jeugdagent hebben hier ook al verschillende acties op uitgezet.

3. De raad verzoekt het college een overzicht te maken van de locaties waar te hard wordt gereden en daar zo mogelijk (tijdelijke) snelheidsbeperkende maatregelen op te nemen.

Als gemeente beschikken wij zelf over een aantal verkeerstellers. Hiermee meten we onder andere de snelheid van het verkeer. Ook hebben wij de beschikking over het onlineprogramma VIA, waarmee we, via navigatiesoftware, snelheden in beeld kunnen brengen.
Met de gegevens zijn we bezig een database te het vullen, waar we een overzicht van kunnen maken.

Wanneer bewoners/buurtverenigingen/dorpsbelangen aan ons signalen doorgeven over te snel rijden plaatsen we één of meerdere snelheidsdisplays die we hebben, als tijdelijke maatregel. Op deze manier proberen we bewustwording bij de verkeersdeelnemers te creëren en zo het verkeersgedrag aan te passen.

Fysieke aanpassingen aan wegen en straten zijn kostbaar. Op dit moment hebben we vanuit de verkeersbudgetten slechts minimale middelen voor (€ 30.000 per jaar, waar we ook andere zaken van moeten betalen, zoals verkeersborden, bewegwijzering, advieskosten en dergelijke). In de praktijk is het huidige budget dus slechts toereikend voor enkele verkeersmaatregelen per jaar. Op dit moment betekent dit dat we zulke aanpassingen met verkeersmaatregelen moeten combineren met onderhouds- en herinrichtingsplannen.

Het treffen van (tijdelijke) snelheidsbeperkende maatregelen betekent veel. Er moet namelijk maatwerk worden geleverd. Sommige straten moeten bijvoorbeeld toegankelijk blijven voor de vuilniswagens, vrachtwagens of landbouwverkeer. Per situatie kan het daarom verschillen of er een drempel, een sluisje, of een andere verkeersmaatregel moet worden geplaatst. Eenvoudige verkeersmaatregelen, zoals de landbouwdrempels bij de Eekhoutswijk kosten ongeveer € 5.000 per stuk. In onze gemeente hebben wij circa 850 km aan wegen. Hiervan ligt 63% buiten de kom en 37% binnen de kom. Bij een sobere inrichting kunnen wij om de 1 kilometer een maatregel treffen. Wanneer we gemiddeld per 1 kilometer weg een maatregel treffen, in de sfeer van de maatregelen op de Eekhoutswijk, betekent dit een investering van ruim vier miljoen euro. Het op korte termijn treffen van (tijdelijke) snelheidsbeperkende maatregelen, betekent daarmee een forse kredietaanvraag.

Het aanpakken van de locaties in de hele gemeente vereist naar ons idee dus een strategische aanpak. Daarbij zal er niet alleen enkel gekeken moeten worden naar snelheid, maar ook de verkeersintensiteit en mate van onveiligheid. Als de raad dit wil, dan kunnen we een uitvoeringsprogramma “Strategisch Plan Verkeersveiligheid” maken. Conform de spelregels voor Civiele Projecten zullen we dan eerst in beeld brengen wat dit betekent voor de ambtelijke capaciteit en welke voorbereidingskosten dit met zich meebrengt.

Inwonersparticipatie (2022)
Midden-Drenthe gaat bij inwonerparticipatie uit van maatwerk en vormvrijheid. Dit past bij de Omgevingswet, maar past ook bij onze visie op participatie. Met de aanbevelingen van de Rekenkamercommissie was de organisatie reeds bezig. Er is inmiddels Participatiebeleid vastgesteld. Dit biedt ons kaders om onze participatie vorm te geven. Daarnaast streven wij ernaar om de raad bij grotere projecten actief te betrekken, het is aan de raad om hierin keuzes te maken. Tot slot zijn wij bezig met het opzetten van een projectenbureau om projectmatig werken en de bijbehorende participatie te verstevigen. Er wordt o.a. een format participatieplan opgesteld. Dit zorgt ervoor dat onze participatiestrategie vooraf helder en doordacht is. Zo is het voor iedereen duidelijk waarover geparticipeerd wordt, wat wordt verwacht en wat met de resultaten van de participatie wordt gedaan.

COVID-19
Ook in 2021 heeft een groot deel van onze medewerkers als gevolg van het coronavirus zoveel mogelijk thuis gewerkt. Thuiswerken en digitaal vergaderen is inmiddels gemeengoed. Op veel plekken gaat dit heel goed en een belangrijk deel van de werkzaamheden kon gewoon doorgaan.  Ondanks dat we ons er goed doorheen hebben geslagen en, zowel qua gezondheid als financiën, de consequenties beperkt zijn gebleven, onderschatten we de gevolgen voor de medewerkers niet. We zijn dan ook blij dat we inmiddels ook weer meer fysiek contact met elkaar hebben.   

Het kabinet heeft gemeenten gecompenseerd voor nadelen als gevolg van COVID-19. Daarnaast hebben we als gemeente specifiek geld ontvang voor TOZO, ijsbanen en zwembaden, tegemoetkoming horeca ingangscontrole en handhaving van controlemaatregelen door BOA's.